Pullar haqida qiziqarli faktlar

Manba: https://kipmu.ru/interesnye-fakty-o-dengax/

Zamonaviy insonning butun xayoti pul bilan aloqadordir. Agar pullar bo‘lmasa, zamonaviy inson o‘ziga xatto yegulik yoki kiyim-kechak xam sotib olomaydi. Pul muomalasi qadim zamonlardan buyon davom etib kelmoqdaki, o‘shandan beri u bir muncha o‘zgarishlarga yuz tutdi. Faqat bolalargagina emas, balkim kattalarga xam pullar (tangalar) xaqidagi o‘zlariga noma’lum bo‘lgan qiziqarli faktlarni bilish g‘oyatda qiziqarli bo‘lsa kerak.

Dastlabki pullar Xitoyda paydo bo’lgan

Qog‘oz pullar bizning eramizdan avvalgi 812 yilda paydo bo‘lib — ular Xitoyda yaratilgan edi. O‘sha paytlardagi pullar asosan xar-xil rituallar vaqtida ishlatilgan xolos. Xozir esa ular umuman boshqa maqsadlarda qo‘llanilmoqda.

Umrbod qarzdorlar

Keltlar ( xind-evropoid qabilalari — eramizdan 1500-1000 yllarda g‘arbiy va markaziy yevropa xududida istiqomat qilishgan ) pullarga nisbatan g‘ayrioddiy munosabatda bo‘lishgan. Ular o‘z yaqinlaridan tez-tez qarzga pul so‘rashgan va olgan qarzlarini albatta narigi dunyoda qaytarib berishni va’da qilishgan.

Xamma banknotlar xam qog’ozdan tayyorlanmaydi

Malayziyada, Vetnamda va Avstraliyada qog‘oz pullar qog‘ozdan tayyorlanmaydi. Ularni tayyorlash uchun yupqa plastikadan foydalaniladi, chunki bunday xolatda pullar o‘zining mustaxkamligi va bakteriyalarni to‘plamasligi bilan ajralib turadi.

100 000 dollarlik banknot

Ushbu banknot qachonlardir Amerikada chiqarilgan. U oddiy odamlarga berilmagan, faqatgina moliya muassasalari o‘rtasidagi xisob-kitoblardagina foydalanilgan. Ma’lumot uchun, uni chiqarish 30 000 dollarga tushgan.

Pullarda reklama

2004 yilda Amerikada banknotlarga reklama joylashtirish xaqidagi qonun loyixasi taklif qilingan edi. Lekin bu taklif qo‘llab-quvvatlanmadi, lekin qachonlardir bu g‘oya amalga oshirilishi extimoldan xoli emas.

Tangalarda portretlarni zarb qilinishi

Qadim zamonlardan buyon xukmdorlarning portretini pullarga zarb qildirish odat tusiga kirgan edi. Ma’lum bo‘lishicha, birinchilardan bo‘lib, bu fikr Aleksandr Makedonskiyning kallasiga kelgan. Tangalar yordamida u o‘z ismini abadiylashtirishga qaror qilgan.

Dunyodagi eng yirik banknot

Ko‘pchilik bugungi kunda yirik banknotlardan eng ommalashgani 100 dollar deb xisoblashadi. Lekin, aslida esa, talab 500 yevroli banknotga yo‘naltirilmoqda.

Pullarni og’irligi qancha

Qog‘oz banknotlar juda yengil bo‘lib tuyuladi, lekin ular oz bo‘lsa, albatta. 100 dollarlik banknotlardan iborat bo‘lgan 1 000 000 dollarlik qopdagi pul — 10 kg ga yaqin og‘irlikga ega bo‘ladi. Agar 1 tsentli tangalardan 1 000 000 dollar yig‘ilsa, unda uning og‘irligi 246 tonnani tashkil etadi.

Pullarning nostandart shakllari

Avvaliga pul o‘rnida taqinchoqlar, mo‘yna, metall quymalari kabi qimmatbaxo tovarlar ishlatilgan. Xozir ayrim davlatlar noodatiy shakldagi tangalarni ishlab chiqarmoqdalar. Masalan, Somali banki kub, piramida va shar shaklidagi pullarni yaratganlar.

Eng yirik tanga

Kanadada 100 kg og‘irlikdagi ulkan tilla tangani ishlab chiqarilgan. U «Zarang bargi» degan nomni olgan bo‘lib va uning 5 ta nusxasi mavjud. Avstriyada esa 31 kg vaznga ega bo‘lgan, «Big Fil» deb nomlangan 15 ta tanga ishlab chiqarishga muvaffaq bo‘lishgan.

Numizmatikaning paydo bo’lishi

Mazkur turdagi kolleksionerlik faqatgina 19 asrdagina ommaviy tus oldi. Xozir ko‘pchilik odamlarga bu nafaqat xobbi, balkim foydali biznes xamdir. Noyob tangalar turli auksionlarda g‘oyatda qimmatbaxo narxlarda sotiladi.

Elektron pullarning tarixi

Naqdsiz pullar allaqachon banklar tomonidan ishlatib kelinmoqda, lekin insonlar ulardan o‘tgan asrning 90-yillaridagina foydalana boshlashdi. Avvaliga ko‘pchilik unga ishonchsizlik bilan munosabatda bo‘lishdi. Endi esa xayotni so‘m plastik kartalarisiz, bankomatlarsiz va elektron pullarsiz tasavvur qilish amri maxol bo‘lib qoldi.

Spartada xisob-kitoblar uchun temir tayoqlardan foydalanilgan

Ular yirik va og‘ir ediki, bunga asosli sababi bor edi. Xukumat spartaliklarni shu tariqa boylikga xirs qo‘ymasliklari va «pul» o‘g‘irlamasliklari ta’minlanishiga ishonganlar. Xaqiqatan xam o‘sha vaqtda Qadimgi Spartada bu usul tartibni ushlash uchun yordam bergan.

Pullar tayyorlanadigan material

Ko‘plab mamlakatlarda qog‘oz banknotlar maxsus materialdan tayyorlanadi. Unda 75 % paxta tolasi va 25 % zig‘ir ishtirok etadi. Istisno tariqasida esa — aytaylik, Avstriyada pul banknotlari plastikadan tayyorlanadi.

Eng qimmatbaho tanga

Qadimgi pullar kolleksionerlarga qimmatga tushadi. Ularning ichida eng qimmatbaxosi — dekadraxm xisoblanadi. Ular faqat ayrim istisnoli xollardagina, ya’ni muxim voqea-xodisalar ro‘y bergan paytdagina zarb qilinar edi.

Pullardan gulhan

Pablo Eskobar dunyodagi eng badavlat odamlardan biri xisoblanar edi. Bir gal oilasi bilan ta’qibdan qochib, tog‘larda yashirinib, olovni qog‘oz pullar yordamida ushlab turishga majbur bo‘lgan. O‘shanda u qariyb 2 000 000 dollar ga yaqin miqdordagi pullarni yoqib yuborgan.

Muomaladan chiqarilgan pullarning taqdiri qanday?

Masalan, Rossiya davlatida bunday banknotlar tashlab yuborilmaydi. Ularni qurilish soxasida — ruberoid tayyorlashda ishlatiladi.