Bosh aylanishi juda ko‘p noqulaylik tug‘diradi va uning oldini olish qiyinroq. O‘zni qanday tutish va bosh aylanishi kuzatilganda nima qilish kerakligini tushunish uchun ushbu alomatning sabablarini aniqlash lozim, deb yozadi Marie Claire.
— Manba: «Daryo» nashri.
Foto: Marie Claire
Nima uchun bosh aylanishi paydo bo‘ladi?
Bosh aylanishining eng keng tarqalgan sabablari mexanikdir, ammo ular quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin:
- ichki quloqning yallig‘lanish kasalliklari, masalan, otit yoki labirintit;
- zaharlanish;
- Menyere kasalligi — o‘rta quloqdagi suyuqlik miqdori ortishi bilan bog‘liq;
- bosh suyagining shikastlanishi miya chayqalishi, ko‘karishlar.
- qandli diabet, gipertoniya, ichish va chekish bilan bog‘liq miya tomirlarining shikastlanishi;
- glyukoza darajasining keskin pasayishi va boshqa metabolik kasalliklar bilan kechadigan endokrin kasalliklar. Qonda shakar darajasining pasayishi ham ochlik yoki anoreksiya bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin;
- ichki o‘smalar;
- ko‘pincha ayollarda hayz ko‘rish bilan qo‘zg‘aladigan anemiya.
Bosh aylanishining bir nechta sabablari bo’lishi mumkin, ammo muammoni bir marta va butunlay hal qilish uchun birinchi navbatda nevrolog bilan bog‘lanish kerak. Agar yuqoridagi barcha sabablar bo‘lmasa va bosh aylanishi vaqti-vaqti bilan kuzatilsa, muammo “mexanikada” bo‘lishi mumkin.
Bosh aylanishining mexanik sabablari
Inson organizmining muvozanatini saqlash murakkab tizimni ta’minlaydi, unda asosiy rol ichki quloq va kichik miya tomonidan taqsimlanadi. Ularning ishining samaradorligi umurtqa arteriya shoxlari orqali yaxshi arterial qon ta’minotiga bog‘liq.
Tug‘uruq paytida ko‘p hollarda chaqaloqning bosh suyagining siqilishi sodir bo‘ladi, buning natijasida bosh suyagining suyaklari siljiydi. Bu bir qator noxush oqibatlar va alomatlarga olib keladi. Shuni ta’kidlash kerakki, bunday siljishlar shunchalik ahamiyatsizki, ularni darhol payqab bo‘lmaydi. Ammo hatto millimetrga siljiganida ham suyaklar harakatchanligini yo‘qotadi va qon oqimini buzadi.
Bosh suyagi asosining suyaklari siljiganda, eng avvalo, muvozanat organlarini oziqlantiruvchi umurtqali arteriyalar siqiladi. Arteriya torayadi, bu qonning miyaga yetib borishini qiyinlashtiradi. Natijada, ichki quloq va kichik miyaning funksiyalari azoblanadi. Shu sababli, ko‘plab bolalar transportda yurishga qiynaladi. Ko‘pincha bu bolaning individual xususiyatlariga bog‘liq, ammo aslida harakat kasalligi jiddiy alomatdir.
Biroq ko‘pchilik bolalarda ulg‘ayishi bilan harakat kasalligi yo‘qoladi, deb e’tiroz bildirish mumkin, ammo bu bir narsani ko‘rsatadi: tana moslashuvi. Bola travma oqibatlari bilan yashashni o‘rganadi, ammo travmaning o‘zi asosiy sabab, u yo‘qolmaydi va u o‘zini boshqa shaklda masalan, bosh aylanishi shaklida namoyon qiladi.
Kattalarda bosh aylanishi
Bosh aylanishi, ko‘z ostining qorayishi, hushidan ketish tana holatini keskin o‘zgartirgandan so‘ng odam yotgan yoki yotoq holatidan turganda paydo bo‘lishi mumkin. Ba’zida bosh egilganda ham. Bularning barchasi miya qon oqimining buzilishi oqibatidir.
Bu tug‘uruq va orttirilgan travma yoki ikkalasining kombinatsiyasi natijasida yuzaga kelishi mumkin. Qoida tariqasida, bu orttirilgan shikastlanishi bo‘lib, umurtqa arteriyalar va boshning boshqa tomirlarining ishiga salbiy ta’sir qiladi. Shunday qilib, tez-tez bosh aylanishi, odamning miyada qon aylanishi buzilganligining aniq belgisidir.
Блок RTB — Моб.F.Ad (ID блока: R-A-493493-6)Bosh aylanishidan qanday qutulish mumkin?
Endi bosh aylanishining sababini bilgandan so‘ng uni hal qilish vaqti keldi. Ideal holda, jarohatlarning oqibatlaridan xalos bo‘lib, bosh suyagining suyaklari holatini tiklash, ya’ni osteopat bilan bog‘lanish kerak. Albatta, bunda bolalarga yordam berish oson, chunki ularning tanasi hali to‘liq shakllanishga ulgurmagan. Biroq kattalar bu alomatga toqat qilmasliklari kerak. Miya qon tomirlarining buzilishi odatda xotira buzilishi bilan birga keladi va ba’zida Alsgeymer kasalligidan oldin sodir bo‘ladi, chunki yaxshi xotira va aqliy ravshanlik birinchi navbatda qon aylanishiga bog‘liq.
